بازار فارکس، به عنوان بزرگترین و نقدشونده‌ترین بازار مالی جهان، ریشه در تحولات عمیق اقتصادی و سیاسی تاریخ بشر دارد. داستان شکل‌گیری این بازار پرحجم که امروزه میانگین معاملات روزانه آن از مرز ۷ تریلیون دلار می‌گذرد، به زمانی بازمی‌گردد که بشر نخستین بار نیاز به نظامی برای مبادله ارزش را احساس کرد.

در دوران باستان، نظام مبادله کالا به کالا تنها روش معامله بود، اما با گسترش تجارت بین تمدن‌ها، ضرورت ایجاد واسطه‌ای استاندارد برای تسهیل مبادلات نمایان شد. این نیاز منجر به ظهور سکه‌های طلا و نقره به عنوان نخستین اشکال پول شد. قرن‌ها بعد، در دوره انقلاب صنعتی، نظام «پایه طلا» به عنوان چارچوبی بین‌المللی مورد پذیرش قرار گرفت که بر اساس آن ارزش هر ارز به مقدار مشخصی طلا گره خورده بود. این سیستم که در قرن نوزدهم به اوج خود رسید، ثبات نسبی در مبادلات بین‌المللی ایجاد کرد، اما با وقوع جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴، کشورهای درگیر جنگ برای تأمین هزینه‌های نظامی خود مجبور به چاپ پول بدون پشتوانه شدند و این امر نظام پایه طلا را با بحران مواجه ساخت.

پس از خاتمه جنگ جهانی دوم و در سال ۱۹۴۴، نمایندگان ۴۴ کشور در شهر برتون وودز آمریکا گرد هم آمدند تا نظام مالی جدیدی را پایه‌ریزی کنند. نتیجه این نشست تاریخی ایجاد نظام جدیدی بود که در آن دلار آمریکا به عنوان ارز مرجع جهانی تعیین شد و ارزش آن به طلا (به نرخ ۳۵ دلار برای هر اونس) گره خورد. سایر ارزهای اصلی نیز به دلار آمریکا متصل شدند. در کنار این توافق، نهادهای مهمی مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی تأسیس شدند تا بر اجرای این نظام نظارت داشته باشند.

اما این سیستم نیز با چالش‌های جدی مواجه شد. در دهه ۱۹۶۰، کسری تراز پرداخت‌های آمریکا و کاهش ذخایر طلای این کشور، اعتماد به نظام برتون وودز را تضعیف کرد. سرانجام در سال ۱۹۷۱، ریچارد نیکسون رئیس‌جمهور آمریکا به طور یکجانبه اعلام کرد که تبدیل دلار به طلا متوقف می‌شود. این تصمیم که به «شوک نیکسون» معروف شد، عملاً به نظام برتون وودز پایان داد و راه را برای شکل‌گیری بازار ارزهای شناور باز کرد.

در سال‌های پس از شوک نیکسون، بازار فارکس به شکل امروزی آن شروع به تکوین کرد. ارزش ارزها دیگر نه توسط دولتها، بلکه بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شد. دهه ۱۹۸۰ شاهد تحولات بزرگی در این بازار بود، از جمله ورود کامپیوترها به عرصه معاملات که سرعت و حجم مبادلات را به شکل چشمگیری افزایش داد. با گسترش اینترنت در دهه ۱۹۹۰، دسترسی عموم مردم به بازار فارکس میسر شد و شرکت‌های کارگزاری آنلاین ظهور کردند که امکان معامله ارز را برای سرمایه‌گذاران خرد فراهم می‌ساختند.

امروزه بازار فارکس شبکه‌ای جهانی متشکل از بانک‌های مرکزی، مؤسسات مالی بزرگ، شرکت‌های چندملیتی و میلیون‌ها معامله‌گر فردی است که به صورت ۲۴ ساعته و پنج روز در هفته فعال است. بحران‌های اقتصادی بزرگ مانند رکود ۲۰۰۸ یا همه‌گیری کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰، تأثیرات عمیقی بر این بازار گذاشته‌اند و همزمان، ظهور فناوری‌های جدید مانند بلاکچین و هوش مصنوعی در حال شکل‌دهی به آینده این بازار هستند.

تاریخ فارکس روایت جذابی از تکامل نظام‌های مالی بشر است؛ از مبادله گوسفند با گندم در هزاران سال پیش تا معاملات پرسرعت الگوریتمی امروز. این بازار که روزگاری در انحصار دولت‌ها و بانک‌های بزرگ بود، امروز به روی هر فردی با یک اتصال اینترنت باز است و همچنان به عنوان یکی از پویاترین عرصه‌های اقتصاد جهانی به حیات خود ادامه