صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله (ETF) ابزارهایی برای سرمایهگذاری هستند که به سرمایهگذاران این امکان را میدهند که واحدهای این صندوقها را به راحتی از طریق بازار بورس خرید و فروش کنند. این صندوقها بهطور خاص برای افرادی طراحی شدهاند که ممکن است تخصص یا زمان کافی برای مدیریت پرتفوی خود نداشته باشند. صندوقهای ETF اولین بار در سال 1987 بهوجود آمدند، زمانی که بازار بورس با بحران مواجه بود، و از آن زمان بهعنوان ابزاری برای هدفمند کردن سرمایهگذاریها و حمایت از سرمایهگذاران غیرحرفهای مورد توجه قرار گرفتند. در ایران، این صندوقها از سال 1392 فعالیت رسمی خود را آغاز کردند.
ویژگیهای صندوقهای ETF شامل خرید و فروش آسان، تنوع سرمایهگذاری، دسترسی برای همه سرمایهگذاران و مدیریت حرفهای است. این صندوقها معمولاً در انواع مختلفی از داراییها مانند سهام، اوراق بهادار با درآمد ثابت و طلا سرمایهگذاری میکنند. علاوه بر این، سرمایهگذاران میتوانند با حداقل سرمایه در این صندوقها سرمایهگذاری کنند و از مزایای مدیریت حرفهای بهرهمند شوند. یکی از مزیتهای مهم ETFها، شفافیت اطلاعات مربوط به داراییها و عملکرد صندوق است که به سرمایهگذاران کمک میکند تصمیمات آگاهانهتری بگیرند.
صندوقهای ETF مزایای زیادی دارند. مهمترین مزایا شامل قابلیت نقدشوندگی بالا، کاهش ریسک از طریق تنوع در سبد سرمایهگذاری، و هزینههای پایین مدیریت است. با این حال، معایبی نیز دارند؛ مانند نوسانات بازار که ممکن است قیمت واحدهای ETF تحت تأثیر تغییرات بازار قرار گیرد و همچنین کاهش کنترل سرمایهگذار بر انتخاب دقیق داراییها. این صندوقها ابزار مناسبی برای افرادی هستند که به دنبال سرمایهگذاری آسان و کمخطر هستند و میخواهند از مزایای مدیریت حرفهای بهرهمند شوند.
صندوقهای ETF به دستههای مختلفی تقسیم میشوند، مانند صندوقهای ETF با درآمد ثابت، صندوقهای ETF سهامی، صندوقهای ETF مختلط و صندوقهای ETF طلا. صندوقهای با درآمد ثابت معمولاً از اوراق مشارکت و سپردههای بانکی تشکیل میشوند و به عنوان یک سرمایهگذاری کمریسک شناخته میشوند. صندوقهای سهامی بیشتر از سهام شرکتها تشکیل شدهاند و ریسک بیشتری دارند، اما امکان بازدهی بالاتری را فراهم میکنند. صندوقهای مختلط ترکیبی از سهام و اوراق بهادار با درآمد ثابت هستند و برای سرمایهگذارانی که به دنبال تنوع در سبد خود هستند، مناسباند.
در حوزه ارزهای دیجیتال نیز صندوقهای ETF به وجود آمدهاند. این صندوقها به سرمایهگذاران این امکان را میدهند که بدون نیاز به خرید مستقیم ارزهای دیجیتال، در معرض نوسانات قیمت آنها قرار بگیرند. ETFهای بیت کوین، که به دو نوع آتی (فیوچرز) و اسپات (فیزیکی) تقسیم میشوند، بهویژه برای سرمایهگذاران علاقهمند به بازار رمزارزها جذاب هستند. ETF آتی بیت کوین از قراردادهای آتی برای خرید و فروش بیت کوین استفاده میکند، در حالی که ETF اسپات مستقیماً قیمت واقعی بیت کوین را دنبال میکند.
مزایای ETFهای بیت کوین شامل کاهش ریسک نگهداری کلید خصوصی، امکان خرید و فروش آسان در بورس و تنوع بیشتر در سبد سرمایهگذاری است. اما معایبی نیز دارند، مانند محدودیت زمانی معاملات که تنها در ساعات کاری بورس امکانپذیر است و کارمزدهای بالای تراکنش و مدیریت که ممکن است بر روی بازده سرمایهگذاری تأثیر بگذارند. علاوه بر این، برخی نگرانیها در مورد متمرکز شدن بازار ارزهای دیجیتال به دلیل وجود ETFهای بیت کوین وجود دارد.
در نهایت، صندوقهای ETF بهعنوان ابزاری مناسب برای سرمایهگذاران که به دنبال تنوع و کاهش ریسک در سبد سرمایهگذاری خود هستند، شناخته میشوند. اما باید توجه داشت که این نوع سرمایهگذاری نیازمند دقت و دانش کافی در خصوص عملکرد بازار و انتخاب صندوق مناسب است. برای خرید ETFها، سرمایهگذاران باید کد بورسی دریافت کنند و از طریق سامانههای کارگزاری اقدام به خرید و فروش واحدهای صندوقها نمایند.